Playtest¶
Wat is playtesting?¶
Playtesting is een manier om tijdens de ontwikkeling van je game de kwaliteit ervan te toetsen. Tijdens een playtest spelen testpersonen (vroege versies van) je game. Op deze manier kunnen bugs, glitches, en problemen in het game design of de gameplay gevonden worden. Door playtesting kan je identificeren welke elementen in je game nog niet duidelijk zijn, waar de “fun” zit, welke gameplay elementen juist niks toevoegen aan de game, en het balanceren van waardes zoals damage, health, upgradekosten, etcetera.
Kortom, op tijd beginnen met, en regelmatig houden van playtests is onmisbaar voor de ontwikkeling van een goede game.
Waarom playtesting?¶
Om te valideren of je game ook echt zo werkt zoals jij voor ogen hebt, is het belangrijk dat je met regelmaat tests houdt waarbij je specifieke aspecten van je game toetst. Zo kan je tijdig identificeren wat er goed werkt aan je concept, wat nog wat bijschaven nodig heeft, en welke elementen je beter weg kan laten.
Bij de eerste playtest kom je er vaak achter dat je bepaalde aannames gedaan hebt over de functionaliteit, intuïtiviteit of gameplay van je game - vaak zonder dat je erbij stilstaat - die niet blijken te kloppen.
Daarnaast hebben andere mensen, die niet zo bekend zijn met je game als jij, vaak een heel andere blik op je game, die enorm waardevol is om te peilen hoe eventuele consumenten je game zullen ervaren.
Het is een misvatting dat je game helemaal af moet zijn voordat je kan playtesten. Sterker nog, het allerbeste moment om te beginnen met testen, is als je je game concept hebt bedacht! Hoe eerder je begint met testen, hoe eerder je kan bevestigen dat je concept ook echt doet wat jij ervan wil, en hoe beter je concept uiteindelijk zal worden.
Voordat je van start gaat met een playtest is het belangrijk dat je een zo concreet mogelijk plan maakt van wat je wil testen, en dit documenteert.
Een playtest moet je zien als een onderzoek waarbij je data verzamelt, en hoe gestructureerder je daarmee te werk gaat, hoe waardevoller de data die je uit de test gaat krijgen zal zijn.
Het schrijven van een testplan¶
Maar hoe doe je dat dan? Door een testplan op te stellen.
TIP: houd tijdens het opstellen van een testplan de “Open Vraagwoorden” in je achterhoofd: Wat, Waarom, Wie, Waar, Wanneer, en Hoe. Als al die vragen goed en volledig beantwoord zijn, heb je een grote kans dat je een duidelijk testplan hebt gemaakt.
In tegenstelling tot bijvoorbeeld een onderzoeksverslag, zijn er geen regels voor hoe je een testplan op moet stellen. Er moeten wel een aantal zaken benoemd worden:
Stap 1: Testdoel¶
Wat is het doel van je test? Wat wil je precies te weten komen door deze test? Oftewel, wat is de vraag die je door middel van je test wil gaan beantwoorden?
Bijvoorbeeld: “Ik wil testen of spelers goed kunnen richten tijdens het schieten.”
Wat verwacht je te zien m.b.t. je testvraag? (Hypothese)
Bijvoorbeeld: “Ik verwacht dat spelers uit stilstand goed kunnen richten waar ze willen schieten. Ik verwacht dat hoe meer de speler beweegt, hoe moeilijker het wordt om de goede kant op te schieten.”
DO: Houd de scope klein en je doel zo specifiek mogelijk. Bijvoorbeeld: “Helpt de tutorial nieuwe spelers om het spel onder de knie te krijgen?” “Is deze power-up te sterk?” “Kunnen spelers het einde van het level vinden?” “Is het in het menu duidelijk wat alle knoppen doen?” “Is deze enemy te moeilijk?”
DON’T: Maak het doel niet te groot. Probeer niet alle aspecten van je game in één test te gooien, dan raak je compleet het overzicht kwijt. Maak je doel ook niet te vaag. “Ik wil gewoon kijken of het leuk is” gaat je niet de antwoorden geven waar je wat mee kan.
Het formuleren en het goed afstemmen van het doel en de scope gaat je leven veel makkelijker maken. Uit een duidelijk gedefinieerd testdoel en hypothese rolt bijna vanzelf een goede invulling van je test.
Stap 2: Testpersonen¶
Wie ga je vragen om je spel te testen en hoe verhouden die mensen zich tot je doelgroep? Hoe ga je testpersonen verzamelen?
Bijvoorbeeld: “Ik wil het spel laten testen door mannen en vrouwen van tussen de 20 en 35 jaar. Onze doelgroep is jongvolwassenen die van sci-fi en actie houden.”
Maak een beargumenteerde afweging waarom je voor deze testers hebt gekozen. De meest bruikbare playtests hebben een zo groot mogelijk aantal testers, die in de door jou gekozen doelgroep horen.
Stap 3: Taken voor je testpersonen¶
Wat gaan je testers precies doen? Laat je ze gewoon maar wat doen, of krijgen ze een opdracht (of meerdere)?
Hoe ga je de test bij de testpersonen introduceren? Waar gaan ze je spel testen? Voor hoe lang?
Bijvoorbeeld: “Playtesters krijgen de opdracht om in drie rondes van elk 30 seconden speeltijd zo veel mogelijk targets te raken. In de eerste ronde hoeft de player character niet te bewegen. In de tweede ronde moet de player character rondlopen om de targets te kunnen vinden. In de derde ronde moet de player character rondlopen om de targets te vinden en ondertussen obstakels ontwijken.”
Probeer, tijdens het schrijven van het plan, de echte playtest te visualiseren. Stel je voor dat de testpersoon binnenkomt waar je de test gaat doen, wat gaat er dan allemaal gebeuren? \ Hoe concreter je dit van tevoren maakt, hoe minder je zal hoeven improviseren (en dus stressen, en dus belangrijke data mislopen) tijdens de test zelf.
Stap 4: Taken voor jezelf¶
Wat ga jij doen, terwijl je spelers aan het testen zijn? Ga je observeren en notities maken? Ga je vragen stellen? Ga je timen, filmen, geluid opnemen, etc?
Bijvoorbeeld: “Voor de test wil ik heel kort de game introduceren bij de speler. Daarna ga ik de testpersoon vertellen wat hun opdracht is. Terwijl de testpersonen deze opdracht doorlopen, ben ik van plan te turven hoe veel targets ze per ronde raken. Ook wil ik ondertussen observeren en noteren of mij nog ander interessant gedrag opvalt.”
TIP: wees niet te lief voor je testpersonen! Het kan heel verleidelijk zijn om je testpersoon verder te helpen als die ergens vastloopt of een fout maakt in de game. Maar dat is juist data die je wil verzamelen! Laat je speler dus lekker worstelen, en vraag achteraf waarmee die dan precies worstelde. Dat helpt je om je game zodanig aan te passen dat dat in de toekomst bij andere spelers niet meer voorkomt.
Stap 5: Data verzamelen¶
Tot slot, maar niet minder belangrijk: welke data ga je precies verzamelen tijdens deze test, wanneer en hoe?
Bijvoorbeeld: “Ik wil tijdens de test de testpersoon observeren en eventueel opvallend gedrag, emoties en opmerkingen noteren. Tijdens de test ga ik ook turven hoe veel targets de testpersoon heeft geraakt. Na de test wil ik door middel van een enquête verschillende vragen stellen aan de testpersoon over diens beleving van de game.”
Wat voorbeelden van data die je kan verzamelen tijdens een playtest:
- Tijd nodig om een taak uit te voeren;
- Aantal kliks;
- Aantal “foute” kliks (oftewel kliks die niet bijdragen aan het voltooien van de taak);
- Aantal keer game over;
- Aantal voltooide taken;
- Behaalde high score;
- Gedrag / houding / emoties van de testpersoon.
Vlak na de test is een goed moment om extra feedback te verzamelen. De meest gangbare manieren zijn door een enquête, of door een interview. Allebei hebben ze hun sterke en zwakkere eigenschappen. Maak een weloverwogen keuze en beargumenteer waarom je hiervoor hebt gekozen.