Installeren

Om de Raspberry Pi te kunnen gebruiken moet er een besturingssysteem op gezet worden, net als dat jouw computer ook Windows of Mac OS (of zelfs een vorm van Linux) draait. Omdat de Raspberry Pi zelf geen opslagruimte heeft, moet het besturingssysteem op een SD-kaart gezet worden.

Besturingssysteem

Er zijn voor de Raspberry Pi verschillende besturingssystemen beschikbaar. De meest gebruikte is Raspberry Pi OS. Hierbij kan er worden gekozen voor een versie met of zonder grafische interface. De versie zonder grafische interface is lichter en daardoor sneller. Dit is handig als je de Raspberry Pi als server wilt gebruiken. Als je de Raspberry Pi als desktop wilt gebruiken, is het handiger om de versie met grafische interface te gebruiken.

Het installeren van Raspberry Pi OS op een SD-kaart is als volgt te doen:

• Download en installeer Raspberry Pi Imager van Raspberry Pi: Software.

Applicatie Raspberry PI Imager

• Plaats een SD-kaart in de computer. Mocht jouw computer geen SD-kaartlezer hebben, dan kun je een USB-kaartlezer gebruiken.
• Let op: Bij het formatteren van de SD-kaart worden alle gegevens op de SD-kaart gewist. Zorg er dus voor dat er geen belangrijke gegevens op de SD-kaart staan.
• Start Raspberry Pi Imager op.
• Kies bij Raspberry Pi Device voor het juiste Raspberry Pi-apparaat.
• Kies bij Operating System voor Raspberry Pi OS (other) > Raspberry Pi OS (Legacy, 64-bit) lite.
• Kies bij Storage voor de SD-kaart, controleer altijd of je het juiste apparaat hebt geselecteerd.
• Druk vervolgens op ‘Next’.
• Je krijgt nu de vraag of je nog instellingen wilt wijzigen, bekijk zelf bij het kopje Besturingssysteem instellingen of je nog iets wilt wijzigen. Ga vervolgens door naar de volgende stap.
• Je krijgt nu een waarschuwing dat de SD-kaart geformatteerd wordt. Druk op ‘Yes’, de SD-kaart wordt nu geformatteerd en het besturingssysteem wordt geïnstalleerd.

Besturingssysteem instellingen

De Raspberry Pi ga je waarschijnlijk gebruiken zonder gebruik te maken van muis, toetsenbord en zelfs een scherm. Daarom kan het nodig zijn om een aantal instellingen te wijzigen.

SSH

SSH is een protocol waarmee je op afstand je Raspberry Pi kunt beheren. Om SSH op je Raspberry Pi in te schakelen zijn de volgende stappen nodig:

• In het optie-scherm OS Customisation ga je naar het tabblad General.
• Vink de optie Set username and password aan.
• Vul bij Username de gebruikersnaam in die je wilt gebruiken om in te loggen op de Raspberry Pi.
• Vul bij Password het wachtwoord in dat je wilt gebruiken om in te loggen op de Raspberry Pi.

SSH instellen in Raspberry Pi Imager

• Vervolgens ga je naar het tabblad ‘Services’.
• Vink hier de optie ‘Enable SSH’ aan.
• Kies vervolgens voor de optie ‘Use password authentication’.

Static IP

Als je de Raspberry Pi als server wilt gebruiken, moet je wel weten op welk adres deze altijd te bereiken is. Dit kun je doen door een statisch IP-adres in te stellen. Dit doe je als volgt:

• Nadat de Raspberry Pi Imager-tool klaar is stop je de SD-kaart nog niet in de Raspberry Pi, maar haal je deze uit je computer en stop je deze weer terug. Als het goed is zie je nu een extra schijf met de naam ‘bootfs’.
• Open een tekstverwerker zoals VS Code, Notepad++ of Kladblok.
• Maak een nieuw bestand aan in de map ‘bootfs’ met de naam ‘dhcpcd.conf’.
• Plak de volgende code in het bestand:

interface eth0
static ip_address=
static routers=
static domain_name_servers=

• Vul achter static ip_address= het IP-adres in dat je wilt gebruiken.
• Vul achter static routers= het IP-adres in van de router.
• Vul achter static domain_name_servers= het IP-adres in van de DNS-server.
• Sla het bestand op en sluit het.
• Open weer een tekstverwerker en open hiermee het bestand ‘firstrun.sh’ in de map ‘bootfs’.
• Voeg de volgende regel toe aan het einde van het bestand, voor de regel exit 0:

awk '{ sub("\r$", ""); print }' /boot/dhcpcd.conf > /etc/dhcpcd.conf
chown root:root /etc/dhcpcd.conf

• Sla het bestand op en sluit het.
• Laat jouw computer de SD-kaart veilig verwijderen.
• Stop de SD-kaart in de Raspberry Pi en start deze op, het opstarten kan even duren.
• Om te testen of jouw Raspberry Pi het doet en of je deze kunt bereiken, kun je een ping uitvoeren naar het IP-adres dat je hebt ingesteld. Dit doe je als volgt, vanaf je eigen computer:

ping <ip-adres>

• Als dit lukt kan je vervolgens verbinden met SSH.
• Als dit niet lukt moet je het probleem gaan onderzoeken: debuggen.

Debuggen

Omdat de Raspberry Pi geen visuele of auditieve feedback geeft, kan het lastig zijn om te achterhalen wat er mis is. Daarom is het handig om een aantal dingen te controleren. Wanneer je bijvoorbeeld niet de Raspberry Pi kan pingen kan dit te maken hebben met de spanning van de Raspberry Pi, een corrupte SD-kaart, een fout in de configuratie, een fout in de netwerkconfiguratie of een fout in de hardware. Daarom is het belangrijk om goed te onderzoeken wat wel en niet werkt.

Om uit te kunnen zoeken wat er mis is, ga je stap voor stap controleren of alles werkt. Probeer zo min mogelijk aannames te doen en ga er niet vanuit dat iets werkt.

Controleer alles.

Een aantal dingen die je kunt controleren zijn:

De lampjes op de Raspberry Pi geven geen enkel licht

Wanneer je een voeding aansluit op de Raspberry Pi moet er één lampje in ieder geval altijd gaan branden, of er nou een correct besturingssysteem is geïnstalleerd of niet. Als dit niet het geval is, is er iets mis met de voeding of de Raspberry Pi zelf. Loop na of de voeding goed is aangesloten en of de voeding voldoende vermogen levert.

Op de Raspberry Pi brandt alleen het PWR lampje, de rest niet

Wanneer het PWR-lampje brandt wilt dit zeggen dat de Raspberry Pi voldoende spanning krijgt. Als er echter verder geen andere activiteit is waar te nemen omdat de andere lampjes niet branden, kan dit betekenen dat de SD-kaart niet (goed) werkt.

• Controleer of er een SD-kaart in de Raspberry Pi zit.
• Controleer of er geen fysieke schade is aan de SD-kaart.
• Let op: Haal nooit zomaar een SD-kaart uit een Raspberry Pi, zeker niet als deze aan staat.
• Controleer of de SD-kaart goed is geformatteerd.

Is er licht bij de netwerkaansluiting?

LAN port

Wanneer je de Raspberry Pi aansluit op een netwerk, moet er een lampje gaan branden bij de netwerkaansluiting. Dit staat nog los van een geldige netwerkconfiguratie. Als dit niet het geval is, kan dit betekenen dat de netwerkkabel niet goed is aangesloten of dat de netwerkaansluiting niet werkt.

Heb je typ-fouten gemaakt in de configuratie?

Wanneer je een verslag schrijft valt het vaak niet zo snel op als je een extra spatie ergens hebt staan. Bij het configureren van computersystemen is dit anders. Een spatie teveel of te weinig kan er al voor zorgen dat iets niet werkt. Controleer daarom altijd of je geen typ-fouten hebt gemaakt.

Controleer ook of je wel het juiste format hebt aangehouden, moeten er misschien aanhalingstekens om een waarde heen? Moet er een puntkomma achter een regel? Is het hoofdlettergevoelig? Etc..

Alles lijkt goed te staan, maar het werkt nog steeds niet

Wanneer het lijkt alsof alles goed staat ingesteld, maar het werkt nog steeds niet, kan het zijn dat er iets anders aan de hand is. Om te kunnen zien wat er aan de hand is, kun je het beste de Raspberry Pi aansluiten op een scherm en toetsenbord.

• Sluit een scherm en toetsenbord aan op de Raspberry Pi.
• Start de Raspberry Pi op (als deze al aan stond, herstart deze dan).
• Kijk of je het opstartscherm (een kleurige regenboog) ziet.
• Kijk of je een zwart scherm met allemaal tekst ziet voorbij komen.
• Kijk of je een inlogscherm te zien krijgt.

Loop je vast tijdens een van deze stappen? Controleer dan de hardware en de SD-kaart.

Met het scherm en toetsenbord lijkt alles prima te werken, maar kan er niet op afstand bij

Mogelijk is er wat misgegaan met de configuratie van het netwerk of SSH. Om te kijken wat de netwerk instellingen op de Raspberry Pi zijn kun je het volgende commando uitvoeren:

ip a

Dit geeft een overzicht van alle netwerkinterfaces en hun configuratie. Als het goed is zie je hier ook de netwerkinterface eth0 tussen staan. Als je hier geen IP-adres ziet staan, is er iets misgegaan met de configuratie. Controleer of je de juiste stappen hebt gevolgd en of je geen typfouten hebt gemaakt.

Controleer ook of jouw Raspberry Pi wel zelf toegang heeft tot het internet. Dit kun je doen door een ping uit te voeren naar een bekend adres, zoals

ping google.nl

Als dit niet lukt kan dit ook te maken hebben met dat je misschien geen DNS-server ingesteld hebt, dit kan je controleren door een ping uit te voeren naar een bekend IP-adres, zoals

ping 8.8.8.8

Als dit wel lukt, maar het pingen naar een domeinnaam niet, dan is er iets mis met de DNS-configuratie. Als dit niet lukt, dan is er iets mis met de netwerkconfiguratie.