Skip to content

Ethiek

Je weegt maatschappelijke en ethische aspecten in de (toegepaste) technologische en professionele context af en betrekt deze in jouw professioneel handelen.

Hoe verandert technologie onze leefwereld en onze persoonlijke levenssfeer? Waar blijft bij AI de menselijke maat en het menselijke contact? Wat kunnen we zelf doen als student en professional en wat is de rol van de overheid, de markt, de maatschappij?

Door opkomende technologieën en de enorme impact hiervan op organisaties en het gewone leven, wordt ethiek steeds belangrijker in IT. Ethiek is het (kritisch) nadenken over wat goed of fout handelen is volgens bepaalde normen en waarden. Tijdens en na deze opleiding werk je aan opdrachten voor een bedrijf of organisatie. Wat jij doet en waar je aan werkt heeft consequenties voor jouzelf en voor het bedrijf, maar ook voor de rest van de wereld. Hierbij kun je denken aan maatschappelijke en ethische kwesties. Het is daarom belangrijk om je te oriënteren op deze kwesties en te leren om op basis daarvan bewuste, goed afgewogen keuzes te maken.

Basisbegrippen ethiek

  • Waarden zijn idealen of overtuigingen die het nastreven waard zijn: eerlijkheid, solidariteit, vrijheid, rechtvaardigheid etc.
  • Normen zijn de afspraken of ongeschreven regels waarmee je zo’n waarde invult. Bijv. waarde is respect >> norm is ouderen met u aanspreken
  • Wetten zijn normen die door de samenleving aanvaard zijn en vastgelegd in officiële regels.
  • Gevolgenethiek richt zich op de (mogelijke) gevolgen van het handelen. Is het doel, of de consequentie, goed genoeg om de middelen die daarvoor worden gebruikt te rechtvaardigen? Wanneer je handelt vanuit gevolgenethiek let je nadrukkelijk op de gevolgen van hun handelen. In het dagelijks leven ook wel: ‘Het doel heiligt de middelen.’
  • Beginselethiek, hier wordt rekening gehouden met morele belangen. Er wordt gekeken of de handelingen op zichzelf goed of slecht zijn, zonder daarbij naar de gevolgen te kijken. Beginsels worden ook wel principes genoemd. Voorbeelden zijn de waardigheid voor de mens, eerbied hebben voor het leven, gelijkwaardigheid en recht op privacy. Bedrijven die vanuit beginselethisch perspectief handelen, streven de voor hen belangrijke principes na, ongeacht de gevolgen daarvan. Ook bij problemen let men er alleen op of de oplossing ervan ethisch juist is.

Voorbeelden van bijbehorend gedrag

  • Je houdt rekening met maatschappelijke gevolgen en duurzaamheid van een oplossing.
  • Je herkent ethische aspecten van een opdracht en maakt hierin bewuste keuzes
  • Je houdt je aan wet- en regelgeving, bijvoorbeeld op het gebied van privacy en security
  • Je bent je bewust van en houdt rekening met andermans grenzen.

RijksAcademie voor Digitalisering en Informatisering Overheid https://www.it-academieoverheid.nl/onderwerpen/e/ethiek

Information Technology and Ethics/Ethics for IT Professionals https://en.wikibooks.org/wiki/Information_Technology_and_Ethics/Ethics_for_IT_Professionals